Środki ochrony indywidualnej
Duża część użytkowników, a także pracodawców nie zdaje sobie sprawy, na co naraża siebie i pracowników, gdy nie stosuje środków ochrony indywidualnej albo stosuje je dobrane nieprawidłowo. Co to są zatem te środki ochrony indywidualnej? Odpowiedź na to pytanie będzie dla wielu czytelników tylko przypomnieniem, ale być może ono właśnie wzbudzi potrzebę rzetelnego przemyślenia niebezpieczeństw występujących na stanowiskach pracy. Niektóre z nich są widoczne i oczywiste. Inne ciche, niepozorne, często słabo wyczuwalne albo i nieuświadomione skutkują nieodwracalnymi zmianami w organizmach pracowników, doprowadzając do ciężkich schorzeń i w konsekwencji do śmierci.
   Według dyrektywy 89/686/EWG środki ochrony indywidualnej są to urządzenia lub wyposażenie przeznaczone do noszenia bądź trzymania przez pracownika w celu ochrony przed jednym zagrożeniem lub większą liczbą zagrożeń, które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo pracy.
   Do środków ochrony indywidualnej zalicza się również:
zespoły składające się z kilku urządzeń lub rodzajów wyposażenia, które zostały ze sobą połączone w celu ochrony człowieka przed jednym lub wieloma jednocześnie występującymi zagrożeniami;
urządzenia lub wyposażenie ochronne, połączone z nieochronnym środkiem wyposażenia indywidualnego noszonym lub też trzymanym przez osobę w celu wykonania określonych czynności;
wymienne składniki środków ochrony indywidualnej, które są istotne dla ich właściwego funkcjonowania, używane wyłącznie do takich środków.
   Wymieniona wyżej dyrektywa dzieli także środki ochrony indywidualnej na trzy kategorie:
I kategoria – środki o prostej konstrukcji chroniące przed minimalnymi zagrożeniami.
III kategoria – środki o złożonej budowie chroniące przed zagrożeniem życia i niebezpieczeństwami powodującymi poważne i nieodwracalne zagrożenie zdrowia. Do tej kategorii zaliczone zostały:
1. środki ochrony dróg oddechowych,
2. środki chroniące przed agresywnymi chemikaliami,
3. środki chroniące przed promieniowaniem jonizującym,
4. środki  stosowane w temperaturach ≥ 100°C lub ≤ -50°C,
5. środki chroniące przed upadkiem z wysokości,
6. środki chroniące przed zagrożeniami elektrycznymi.
II kategoria – środki nienależące ani do I, ani do III kategorii, tj. niebędące środkami ochrony przed minimalnymi zagrożeniami, ani przed zagrożeniem życia lub zagrożeniami powodującymi poważne i nieodwracalne zagrożenie zdrowia.

Środki ochrony dróg oddechowych
Według przedstawionego wyżej podziału należą one do kategorii III, czyli do grupy wyrobów chroniących życie i zdrowie użytkowników przed największymi zagrożeniami. Wymagania stawiane przed tymi środkami są bardzo wysokie. Produkty muszą spełniać standardy odpowiednich norm. Wszystkie ich cechy badane są przez jednostkę notyfikowaną. Wybiera ją sobie producent spośród jednostek krajowych lub zagranicznych. Jednostka notyfikowana oprócz wydania certyfikatu prowadzi nadzór nad wyrobem w trakcie całego okresu jego funkcjonowania na rynku. Oczywiście może się zdarzyć, że jedna jednostka wydaje certyfikat, a inna prowadzi nadzór, jednak najważniejsze jest to, że wyrób podlega stałej kontroli.

Środki ochrony dróg oddechowych można podzielić na dwie podstawowe grupy, tj. sprzęt izolujący i oczyszczający. Ten pierwszy stosowany jest w warunkach niedoboru tlenu (mniej niż 17%) oraz wtedy, gdy ilość substancji niebezpiecznej w powietrzu jest większa niż 1% objętości. Środki te należy stosować także w takich sytuacjach, kiedy zagrożenie nie jest znane, czyli nie wiemy, z jaką substancją mamy do czynienia, jakie jest jej stężenie i czy nie występuje niedobór tlenu w mieszaninie oddechowej. Jak wynika z powyższych uwag, sprzęt oczyszczający możemy stosować tylko wtedy, gdy jesteśmy pewni, że ilość tlenu w powietrzu jest wystarczająca, znane są nam wartości stężeń substancji niebezpiecznych oraz mamy wiedzę na temat ich składu chemicznego.
   Środki ochrony dróg oddechowych chronią przed gazami, parami, mgłami, dymami i pyłami. Jak niebezpieczne potrafią one być, świadczą chociażby opisy ich oddziaływania, np.:
tlenki azotu mogą doprowadzić do podrażnienia górnych i dolnych dróg oddechowych i obrzęku płuc,
chlor – do podrażnienia górnych dróg oddechowych z krwiopluciem, zapalenia lub obrzęku płuc,
fosgen – do podrażnienia górnych dróg oddechowych, obrzęku płuc, niedokrwistości, niewydolności serca i wreszcie do śmierci,
arsen – do uszkodzenia mięśnia sercowego, zapalenia oskrzeli,
chrom – do owrzodzenia błon śluzowych dróg oddechowych, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc, owrzodzenia układu pokarmowego, martwiczego uszkodzenia wątroby, martwiczego uszkodzenia nerek.
   Zaprezentowane tutaj przykłady pokazują wyraźnie, jak niebezpieczne potrafią być gazy, pyły, dymy, mgły i pary. Trzeba także mieć świadomość tego, że w wielu wypadkach nie jest możliwe wyczucie od razu narastającego z latami niebezpieczeństwa zachorowania na nieodwracalną w skutkach chorobę. Przykładem mogą być pyły drewna, które pojawiają się niemal w każdym zakładzie stolarskim, parkieciarskim, meblowym… Praca w pyle drewna, bez odpowiednich środków ochrony dróg oddechowych, może doprowadzić między innymi do pylicy płuc. Choroba ta nie jest efektem pracy w zapyleniu przez kilka dni – jej rozwój trwa około 20 lat. Niestety, pojawienie się duszności u pracownika może oznaczać już zaawansowaną pylicę i nieodwracalne uszkodzenie płuc przez cząsteczki pyłów. Wtedy jest już za późno na profilaktykę. Jeszcze większe zagrożenie przynosi praca (bez odpowiednich zabezpieczeń) w pyłach drewna twardego (dąb, buk). Pyły te oprócz pylicy mogą doprowadzić do nowotworu płuc, gdyż podejrzewane są o kancerogenność.
Substancji niebezpiecznych, które mogą dostać się do organizmu człowieka za pośrednictwem dróg oddechowych jest bardzo dużo. Występują one niemalże we wszystkich gałęziach przemysłu. Prawidłowy dobór środków ochronnych jest kluczem do bezpiecznej, niezagrażającej zdrowiu i życiu pracy.

www.filter-service.eu