Agnieszka Tyc: Instytut Nawozów Sztucznych w ramach działalności naukowej realizuje projekty unijne, także projekty badawcze finansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowe Centrum Nauki. Proszę w skrócie przedstawić najważniejsze z nich.
Cezary Możeński: Budowa Centrum Badań Procesów Ekstrakcji Nadkrytycznej z surowców roślinnych z zastosowaniem CO2 oraz Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę badawczą – to dwa programy unijne, których realizację właśnie zakończyliśmy.
Pierwszy dotyczy opracowanej przez Instytut unikatowej technologii pozwalającej na uzyskiwanie niezwykle cennych ekstraktów roślinnych z owoców i nasion, a także z bezużytecznych dzisiaj produktów ubocznych z zakładów przetwarzających owoce. Produkty ekstrakcji wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Zadbaliśmy również o unikatowy sprzęt do analizy surowców ekstrakcji, produktów oraz pozostałości poekstrakcyjnych. Drugi z wymienionych projektów pozwolił na modernizację i wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną aparaturę badawczą umożliwiającą prowadzenie nowoczesnych, na światowym poziomie, badań katalizatorów zgodnych z oczekiwaniami przemysłu chemicznego. 
Posiadając tak dobrze wyposażone zaplecze do prowadzenia badań B+R możemy realizować również inne projekty współfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju czy Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przykładem może być udział Instytutu w prowadzonym przez Akademię Górniczo-Hutniczą dużym projekcie strategicznym pn. „Rozwój wysokotemperaturowych reaktorów do zastosowań przemysłowych”. INS specjalizujący się w badaniach katalizatorów podjął się niezwykle ważnego zadania badawczego, którego celem jest opracowanie podstaw technologii wytwarzania gazu ziemnego oraz nowych katalizatorów do otrzymywania gazów syntezowych z gazu ziemnego w wytwórniach chemikaliów wykorzystujących jądrowe źródło ciepła.
Kolejny przykład to dotyczący produkcji chemikaliów nowej generacji, współfinansowany przez NCN, projekt pn. „Opracowanie podstaw technologii otrzymywania ksantohumolu z odpadów poekstrakcyjnych chmielu oraz poprawy jego rozpuszczalności w środowisku wodnym”. Jego wdrożenie w przemyśle farmaceutycznym pozwoli na uzyskanie cennego surowca do produkcji leków przeciwnowotworowych.

Laboratorium Wysokich Ciśnień (FOT.INS)

A.T.: Państwa Instytut specjalizuje się w pracach naukowo-badawczych dla przemysłu nawozowego oraz rolnictwa. W INS opracowano i wdrożono do produkcji kilkadziesiąt nawozów płynnych z linii INSOL®. Do jakich typów upraw są one przeznaczone i jakie korzyści niesie stosowanie tych nawozów?
C.M.: INS realizuje zadania badawczo-rozwojowe dla polskiego przemysłu chemicznego, a w szczególności dla sektora produkującego nawozy mineralne dla rolnictwa. Opracowane i wdrożone do produkcji, zaawansowane technologicznie koncentraty nawozowe INSOL znane są ze swej skuteczności. INS ciągle doskonali swoją ofertę, dopracowując skład i sposób stosowania koncentratów. Nawiązana ostatnio współpraca z Zakładami Azotowymi Puławy S.A. zaowocowała opracowaniem nowej linii produktowej. By ułatwić klientom orientację w szerokiej ofercie, wprowadzony został nowy system podziału koncentratów nawozowych INSOL na linie produktowe – zróżnicowane ze względu na przeznaczenie oraz grupy, gdzie kryterium podziału jest funkcjonalność koncentratu. I tak np. linia zielona, to INSOLE dla upraw rolniczych (zboża, buraki cukrowe, rzepak, rośliny strączkowe, ziemniaki czy kukurydza); linia pomarańczowa – dla upraw sadowniczych (drzewa ziarnkowe, drzewa pestkowe, krzewy jagodowe, owoce miękkie), a niebieska – dla rolnictwa i sadownictwa. Ze względu na swoją funkcjonalność koncentraty INSOL występują w grupach: Protect – zapobieganie wystąpieniu niedoborów mikro- lub makroelementów; Control – eliminacja istniejących niedoborów konkretnych mikro- i makroelementów; Energize – pobudzanie roślin do wzrostu oraz grupa Soil – przygotowanie podłoża pod uprawę roślin szczególnie wymagających.
A.T.: W ofercie Instytutu Nawozów Sztucznych znajdują się również produkty chmielowe. Proszę powiedzieć, czym się charakteryzują, jakie jest ich przeznaczenie i kto jest ich potencjalnym i faktycznym odbiorcą.
C.M.: Badania w zakresie ekstrakcji chmielu INS prowadzi już od kilkunastu lat, a od 2001 r. działa badawczo-produkcyjna instalacja do ekstrakcji chmielu za pomocą ditlenku węgla w warunkach nadkrytycznych. Jesteśmy jedyną firmą w tej części Europy (i jedną z kilku na świecie), która z powodzeniem stosuje technologię typu Hi-Tech. Produkowany tą metodą ekstrakt, będący ciekłym, skoncentrowanym wyciągiem kwasów goryczkowych, olejków chmielowych i garbników, jest produktem o dużej stabilności, nie wykazującym żadnych zmian w składzie, nawet przy długotrwałym przechowywaniu. Nie zawiera azotanów, pestycydów, a także polarnych substancji gorzkich powodujących starzenie się piwa.
Instytut posiada również linię do granulacji chmielu surowego w atmosferze gazów inertnych.
Produkowane przez nas – z polskiego chmielu – granulaty i ekstrakty chmielowe to najwyższej jakości produkty stosowane zarówno przez rodzimych producentów piwa, jak i największe koncerny piwowarskie w Polsce.
A.T.:  INS współpracuje nie tylko z branżą nawozów oraz rolniczą. Państwa oferta badawczo-wdrożeniowa jest znacznie szersza. Do jakich innych gałęzi przemysłu jest ona adresowana i gdzie jeszcze znajdują zastosowanie produkty oferowane przez Państwa placówkę?
C.M.: Oprócz prowadzenia prac badawczych i rozwojowych w dziedzinie nawozów i środków wspomagających nawożenie, celem Instytutu są również badania w zakresie wysokoparametrowych technologii syntez chemicznych – syntezy amoniaku, metanalu, mocznika, kwasu azotowego, a także technologie oczyszczania gazów przemysłowych i wód technologicznych. Wieloletnie doświadczenia nabyte przy modernizacji polskich wytwórni nawozowych pozwoliły na sprzedaż licencji oraz projektów procesowych za granicę. 
Instytut jest również ważnym europejskim centrum w zakresie technologii produkcji katalizatorów, zwłaszcza niklowych i miedziowych, stosowanych przez przemysł chemiczny, szczególnie nawozowy. Ostatnio INS wynalazł, opatentował i zastosował w wielu instalacjach przemysłowych w świecie katalizator, który ogranicza emisję gazów cieplarnianych w instalacjach kwasu azotowego.
A.T.: Działalność Instytutu obejmuje ponadto opracowanie technologii produkcji, modernizację instalacji wytwórczych i wdrożenia przemysłowe nie tylko na potrzeby producentów nawozów czy pasz, ale również przemysłu chemicznego, farmaceutycznego, tworzyw sztucznych itp. Proszę powiedzieć, jakie najważniejsze wdrożenia znajdują się na liście referencyjnej INS.
C.M.: Źródłem naszych sukcesów są ścisłe związki z przemysłem i stały monitoring jego potrzeb. Jesteśmy wszędzie tam, gdzie potrzebne są innowacje i nowe rozwiązania. Do najważniejszych wdrożeń ostatnich lat należy wspomniany już katalizator do rozkładu N2O, stosowany dziś m.in. przez wytwórnie kwasu azotowego nie tylko w Polsce, ale we Francji, w Australii, Bułgarii, Kolumbii, Chile i na Tajwanie. 
Zmodernizowaliśmy wszystkie krajowe wytwórnie amoniaku i kwasu azotowego. Ale sukcesy w sprzedaży licencji odnieśliśmy również m.in. w Niemczech, Bułgarii, Chorwacji, Rosji oraz na Węgrzech i Ukrainie.
Naszym celem jest utrzymanie stabilnej, wysokiej pozycji Instytutu, jako liczącego się na mapie Europy ośrodka badawczo-rozwojowego.
A.T.: Dziękuję za rozmowę.