Wykonanie instalacji odpylania i wentylacji w zakładach przemysłowych podyktowane jest w pierwszej kolejności obowiązkowymi czynnikami, takimi jak wymogi prawne. Wysoka wydajność układów filtrowentylacyjnych oraz ich długoletnia bezawaryjna eksploatacja pozwalają na wsparcie także celów odpowiedzialnych społecznie przedsiębiorstw: dbałości o zdrowie i komfort pracowników, wysokiego poziomu czystości i bezpieczeństwa procesu wytwarzania oraz niskoemisyjności do środowiska.
Jakie cele realizują instalacje filtrowentylacyjne: aspekty prawne i aspekty społeczne
Po pierwsze instalacje filtrowentylacyjne dostosowane indywidualnie do potrzeb procesu i występujących zagrożeń w środowisku pracy wykonywane są na podstawie ustawy Kodeks pracy, zgodnie z rozporządzeniem1 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, i mają za zadanie chronić pracowników. W przypadku natomiast występowania przy procesie produkcyjnym pyłów potencjalnie wybuchowych instalacje filtrowentylacyjne pozwalają na redukcję zagrożeń wynikających z tworzenia się atmosfery wybuchowej, co wpisane jest w rozporządzenie2 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów oraz rozporządzenie3 w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej.
Nadrzędne w każdym przypadku są dyrektywy Unii Europejskiej. Takie jak dyrektywa ustanawiająca zobowiązania w zakresie redukcji krajowych emisji niektórych antropogenicznych zanieczyszczeń do atmosfery4: dwutlenku siarki, tlenków azotu, niemetanowych lotnych związków organicznych, amoniaku i pyłu drobnego PM2,5 – obejmująca okres od 2020 do 2029 r. oraz od 2030 r.
Założenia dla projektowanych instalacji powinny wyprzedzać możliwe zmiany w prawodawstwie
Każdego roku wymogi i akty prawne mogą być doprecyzowane, a obowiązujące normy zaostrzane. Przykładem są częste zmiany do dyrektywy, która ma wpływ na prawodawstwo polskie w zakresie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W marcu tego roku ukazał się akt prawny zmieniający po raz czwarty - w okresie pięciu lat - dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Główna zmiana dotyczy zakresu. Do tej pory dyrektywa obejmowała jedynie substancje rakotwórcze i mutagenne, podczas gdy obecnie obejmuje również substancje reprotoksyczne, działające szkodliwie na rozrodczość. To m.in. ołów nieorganiczny i jego związki, nitrobenzen, rtęć, tlenek i chlorek rtęci, bisfenol A oraz tlenek węgla, które narażają wiele tysięcy pracowników w Polsce5 i kilka milionów w Unii na wystąpienie niepłodności, poronień lub wad rozwojowych płodu.
Państwa członkowskie mają czas na wprowadzenie w życie niezbędnych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych do 5 kwietnia 2024 r. Dlatego przystępując do nowego projektu instalacji uzdatniania powietrza, należy wziąć pod uwagę możliwe zmiany – bądź też zaprojektować instalacje, które w znaczący sposób wykraczają poza standardy, budując jednocześnie wizerunek przedsiębiorcy jako odpowiedzialnego pracodawcy.
Zabezpieczenia w przypadku pyłów potencjalnie wybuchowych zgodne z dyrektywą ATEX
Stosownie do wyniku analizy ryzyka zagrożenia wybuchem i wielkości stężeń pyłu w odciąganym powietrzu do instalacji filtrowentylacyjnej w wypadku wyznaczenia stref potencjalnego zagrożenia wybuchowego projektuje się zabezpieczenie urządzenia filtracyjnego przed przeciążeniem ciśnieniem potencjalnego wybuchu pyłu. W wielu przypadkach zabezpiecza się także instalację przed przeniesieniem się wybuchu. W eliminowaniu zagrożenia wybuchem nieocenione wydają się systemy odkurzania w standardzie EX, które można zaprojektować wraz z układem rurociągów, umożliwiających odkurzanie wszelkich powierzchni lub konstrukcji maszyn i budynku, gdzie może gromadzić się niepożądany pył. Analiza warstwy pyłu osiadłego pozwoli na dookreślenie niezbędnego harmonogramu prac związanych z czynnością odkurzania.
Budowanie wartości firmy poprzez instalacje uzdatniania powietrza
Dbałość o czystą i bezpieczną produkcję przyczynia się do zagwarantowania najwyższej jakości wytwarzanych produktów. Podnosi prestiż producenta w audytach zewnętrznych. Tworzenie przewagi konkurencyjnej na tych wartościach staje się powszechnym działaniem. Przykładem jest branża „automotive”, gdzie proces mycia przemysłowego zyskał wielu zwolenników, a nowe normy zakładają produkcję w warunkach kontrolowanych parametrów powietrza, nawet w strefach najwyższej klasy Cleanroom.
Rozwiązania filtrowentylacyjne dla uzdatniania powietrza nie tylko budują zdrowy klimat wewnątrz zakładu pracy, ale również wpływają na środowisko zewnętrzne i należą do działań społecznej odpowiedzialności biznesu, budując wartość firmy.
RYS. 1 Schemat instalacji nawiewu i odpylania transporterów śruty rzepakowej, wykonanej przez firmę BART w systemie „zaprojektuj i wybuduj”. Instalacja została wykonana zgodnie z dyrektywą ATEX, zabezpieczona klapą zwrotną chroniącą ją przed cofnięciem się płomienia do wnętrza budynku. Ochrona filtra polega na zamontowaniu paneli dekompresyjnych odciążających wybuch
Świadomy wybór dostawcy technologii odpylania
Partnerem inwestycji w zakresie odpylania i zabezpieczeń przeciwwybuchowych powinna być firma inżynierska i montażowa z rekordem wielu zaawansowanych technicznie instalacji. Zaprojektowanie i wykonanie instalacji i systemów ochronnych należy powierzyć doświadczonemu integratorowi. Firma BART Sp. z o.o., realizując na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat kompleksowe inwestycje przemysłowe, zdobyła szerokie doświadczenie w inżynierii, projektowaniu i wykonywaniu instalacji aspiracji dla procesów technologicznych redukujących atmosferę pyłową i eliminujących w bardzo wysokim stopniu jej szkodliwe lub niebezpieczne skutki.
Zrealizowane przez firmę BART instalacje oparte na technologii CleanAIR Engineering pozwalają rocznie przefiltrować około dwóch milionów metrów sześciennych powietrza na godzinę, odgrywają ogromną rolę w służbie ochrony środowiska. Dbanie o środowisko jest wartością nadrzędną, biorąc pod uwagę wszystkie aspekty złych działań człowieka na kondycję naszej planety.
Więcej informacji na temat instalacji odpylania w standardzie ATEX z zabezpieczeniem przed skutkami wybuchu oraz działań CSR znajdują się na stronach internetowych firmy BART: www.bart-vent.pl, www.odpylanie.pl.
Przypisy:
1. Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 18 lutego 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. nr 109, poz. 719 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
3. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej Dz.U. 2010 nr 138 poz. 931.
4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/2284 z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych, zmiany dyrektywy 2003/35/WE oraz uchylenia dyrektywy 2001/81/WE.
5. Komunikat XV – Międzyresortowej Komisji do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy
